Μπορείτε να διαβάσετε και τα υπόλοιπα κεφάλαια εδώ: Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα.
Παραίνεση για την ησυχία
Να αποκτήσεις επίσης την ησυχία σαν τείχος οχυρό· διότι η ησυχία σε κάνει ανώτερο από τα πάθη· διότι εσύ πολεμάς από ψηλά, ενώ αυτά πολεμούν από κάτω. Να αποκτήσεις λοιπόν την ησυχία που είναι μέσα στο φόβο του Θεού, και δε θα σε βλάψει κανένα βέλος του Εχθρού· διότι η ησυχία που είναι ενωμένη με το φόβο του Θεού είναι πύρινο άρμα, που ανεβάζει στους ουρανούς εκείνον που την έχει αποκτήσει. Και ας σε πείσει ο προφήτης Ηλίας που αγάπησε την ησυχία και το φόβο του Θεού, και αναλήφθηκε στον ουρανό (Δ΄ Βασιλ. 2, 11).
Ω ησυχία, προκοπή αυτών που μονάζουν. Ω ησυχία, κλίμακα ουράνια. Ω ησυχία, δρόμε της βασιλείας των ουρανών. Ω ησυχία, καθρέφτη των αμαρτημάτων, που δείχνεις στον άνθρωπο τις παραβάσεις του. Ω ησυχία, που δεν εμποδίζεις τα δάκρυα. Ω ησυχία, γεννήτρια της πραότητας. Ω ησυχία, συγκάτοικε της ταπεινοφροσύνης. Ω ησυχία, που οδηγείς τον άνθρωπο σε ειρηνική κατάσταση. Ω ησυχία, που είσαι ενωμένη με το φόβο του Θεού. Ω ησυχία, που φωτίζεις το νου. Ω ησυχία, φύλακα των λογισμών.
Ω ησυχία, συμπαραστάτη της διάκρισης. Ω ησυχία, γεννήτρα κάθε αγαθού. Ω ησυχία, θεμέλιο της νηστείας. Ω ησυχία, εμπόδιο της γαστριμαργίας. Ω ησυχία, μελέτη της προσευχής και της ανάγνωσης. Ω ησυχία, γαλήνη των λογισμών. Ω ησυχία, ήσυχο λιμάνι. Ω ησυχία, αμεριμνία της ψυχής. Ω ησυχία, ευφροσύνη της ψυχής και της καρδιάς. Ω ησυχία, καταστροφή του κομπασμού. Ω ησυχία, έχθρα της αδιαντροπιάς. Ω ησυχία, μητέρα της ευλάβειας. Ω ησυχία, δεσμωτήριο των παθών. Ω ησυχία, βοηθέ κάθε αρετής.
Ω ησυχία, πρόξενε της ακτημοσύνης. Ω ησυχία, ωφέλιμος ζυγός και ελαφρό φορτίο, που ανακουφίζεις και στηρίζεις εκείνον που σε σηκώνει. Ω ησυχία, χωράφι του Χριστού, που καρποφορείς καλούς καρπούς. Ω ησυχία, που είσαι ενωμένη με το φόβο του Θεού· τείχος και οχυρό εκείνων που θέλουν να αγωνισθούν για τη βασιλεία των ουρανών. Ναι, αδελφέ· να αποκτήσεις αυτή την καλή μερίδα, που διάλεξε η Μαρία· η οποία δε θα αφαιρεθεί από αυτή (Λουκ. 10, 42).
Βλέπεις, αδελφέ, πόσο σπουδαία είναι η ησυχία; Διότι ο ίδιος ο Κύριος επαινεί εκείνον που την έχει αποκτήσει. Απόκτησε την αυτήν, αγαπητέ μου αδελφέ, και απόλαυσε τον Κύριο σου, καθισμένος κοντά στα πόδια του (πρβλ. Ματθ. 10, 39) και αφοσιωμένος μόνο σ’ αυτόν, για να λες και συ με παρρησία· «Αφοσιώθηκε η ψυχή μου σ’ εσένα, και συ με έπιασες με το δεξί σου χέρι και με κράτησες… Γι’ αυτό, η ψυχή μου θα χορτάσει, όπως χορταίνει το σώμα με τα φαγητά», [ἐκολλήθη ἡ ψυχή μου ὀπίσω σου, ἐμοῦ δὲ ἀντελάβετο ἡ δεξιά σου… ὡς ἐκ στέατος καὶ πιότητος ἐμπλησθείη ἡ ψυχή μου] (Ψαλ. 62, 9 και 6).
Ναι, αδελφέ μου, απόκτησε την αυτήν, που είναι γλυκύτερη από το μέλι. Διότι είναι προτιμότερο ψωμί με αλάτι, που συνοδεύεται από την ησυχία και την αμεριμνία, από την παράθεση πολλών φαγητών μέσα σε περισπασμούς και μέριμνες. Άκου τον Κύριο που λέει· «Ελάτε όλοι όσοι είστε κουρασμένοι και φορτωμένοι, και εγώ θα σας ξεκουράσω», [Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς] (Ματθ. 11, 28).
Διότι ο Κύριος θέλει να σε ξεκουράσει από τις μέριμνες, από το θυμό, από τους περισπασμούς και τις θλίψεις αυτής της ζωής. Θέλει να είσαι αμέριμνος από την πλινθουργία της Αιγύπτου (πρβλ. Έξ. 1, 14). Θέλει να σε οδηγήσει στην έρημο, δηλαδή στην ησυχία, για να φωτίσει τους δρόμους σου με το στύλο της νεφέλης (πρβλ. Εξ. 13, 21), για να σε θρέψει με το μάννα (πρβλ. Εξ. 16, 4), εννοώ δηλαδή με το ψωμί της ησυχίας και της αμεριμνίας, για να κληρονομήσεις τη γη της επαγγελίας.
Ναι, αγαπητέ, αυτή να αποκτήσεις, αυτή να αγαπήσεις, για να ευφρανθείς μέσα στο δρόμο των εντολών του Θεού, όπως με κάθε πλούτο (Ψαλ. 118, 14). Ναι, αδελφέ, να αποκτήσεις την ησυχία που συνοδεύεται από το φόβο του Θεού, και ο Θεός της ειρήνης θα είναι μαζί σου (Φιλιπ. 4, 9). Σ’ αυτόν πρέπει η δόξα, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Σάς παρακαλώ λοιπόν, αδελφοί αγαπημένοι από τον Κύριο, να φροντίζετε καθημερινά ώστε να θυμάστε αυτά, εννοώ δηλαδή την πίστη, την αγάπη, την ταπείνωση, το να ασφαλίζεσθε πάντοτε με τις προσευχές, πάντοτε με τις μελέτες των θείων Γραφών, με την ησυχία. Διότι αυτά όταν υπάρχουν και πλεονάζουν, μας κάνουν όχι αργούς, ούτε άκαρπους, στην επίγνωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Διότι ο μοναχός που δεν τα έχει αποκτήσει αυτά, αλλά αμελεί για τη σωτηρία του, είναι τυφλός και κοντόφθαλμος, και λησμονεί τα παλιά αμαρτήματά του (πρβλ. Β΄ Πετρ. 1, 8-9), και εφαρμόζεται σ’ αυτόν εκείνο που λέει η αληθινή παροιμία «Σκυλί που γύρισε πίσω στο ξέρασμα του», και «γουρούνι που αφού λούσθηκε, κυλιέται πάλι στο βούρκο», [κύων ἐπιστρέψας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἐξέραμα, καί, ὗς λουσαμένη εἰς κύλισμα βορβόρου] (Β΄ Πετρ. 2, 22). ‘
«Διότι σ’ αυτούς που απέφυγαν τις βρωμιές του κόσμου με την επίγνωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, αν αυτοί αναμειχθούν πάλι σ’ αυτές τις βρωμιές, γίνονται σ’ αυτούς τα τελευταία χειρότερα από τα πρώτα. Διότι θα ήταν καλύτερα γι’ αυτούς να μην είχαν γνωρίσει το δρόμο της αλήθειας, παρά αφού τον γνώρισαν, να στρέψουν πάλι πίσω!» [Εἰ γὰρ ἀποφυγόντες τὰ μιάσματα τοῦ κόσμου ἐν ἐπιγνώσει τοῦ Κυρίου καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ, τούτοις δὲ πάλιν ἐμπλακέντες ἡττῶνται, γέγονεν αὐτοῖς τὰ ἔσχατα χείρονα τῶν πρώτων· κρεῖττον γὰρ ἦν αὐτοῖς μὴ ἐπεγνωκέναι τὴν ὁδὸν τῆς δικαιοσύνης ἢ ἐπιγνοῦσιν ὑποστρέψαι ἐκ τῆς παραδοθείσης αὐτοῖς ἁγίας ἐντολῆς] (Β΄ Πετρ. 2, 20-21).
Λοιπόν, αγαπητοί και πιστοί δούλοι και εκλεκτοί στρατιώτες του Χριστού, μοναχοί, ας αναλάβουμε μέσα στην καρδιά μας την πανοπλία των αρετών που αναφέραμε, ενθυμούμενοι αυτές καθημερινά χωρίς αναβολή, για να μπορέσουμε να αγωνισθούμε τον καλό αγώνα και να νικήσουμε όλη τη δύναμη του Εχθρού, ώστε να γλυτώσουμε από την οργή που έρχεται πάνω στους ανυπάκοους ανθρώπους [πρβλ. Εφ. 5, 6] και να βρούμε έλεος και χάρη τη φρικτή μέρα μπροστά στον δίκαιο Κριτή, που ανταμείβει τον καθένα ανάλογα με τα έργα του [πρβλ. Ρωμ. 2, 6]. Σ’ αυτόν πρέπει η δόξα, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα. τ. ΣΤ΄.
μετ. Κωνσταντίνου Γ. Φραντζολά.
εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, εκδ. Α΄ 1995.
Ελληνική Πατρολογία 