Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: Περί πίστεως.

1. Πιστεύουμε στον Θεό, και πιστεύουμε τον Θεό· άλλο το ένα και άλλο το άλλο. Πραγματικά πιστεύω τον Θεό σημαίνει ότι θεωρώ βέβαιες κι’ αληθινές τις επαγγελίες που μας έδωσε: Πιστεύω στον Θεό σημαίνει ότι έχω ορθόδοξο φρόνημα. Πρέπει δε να τα έχουμε και τα δύο, να είμαστε αληθινοί και στα δύο και να συμπεριφερόμαστε έτσι, ώστε και να γινόμαστε πιστευτοί από εκείνους που βλέπουν σωστά και να είμαστε πιστοί ενώπιον του Θεού προς τον Οποίο απευθύνεται η πίστη. Έτσι ως πιστοί να δικαιωνόμαστε από Αυτόν «διότι», λέει «πίστεψε ο Αβραάμ και τούτο τού λογαριάστηκε για την δικαίωση του» (Ρωμ. 4, 3).

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ομιλία ΝΓʹ, Εις τὴν προς τα Άγια των Αγίων Είσοδον, της Πανυπεράγνου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας.

Αγιογραφία του 13ου αι. των Εισοδίων της Θεοτόκου από τον ομώνυμο ορθόδοξο ναό στο Κουτσεβίστε των Σκοπίων.

ΟΜΙΛΙΑ ΝΓʹ

Εις την προς τα ΄Αγια των Αγίων Είσοδον και τον εν Αυτοίς θεοειδή βίον της Πανυπεράγνου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας.

(Απόδοσις Οσίου Νικοδήμου Αγιορείτου)

Λόγος εις τα Εισόδια της Θεοτόκου, και εις την ισάγγελον ζωήν οπού διεπέρασεν Αυτή μέσα εις τα ΄Αγια των Αγίων. Ευλόγησον, Πάτερ!

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ομιλία ΚΓ΄. Στο Δέκατο Εωθινό Ευαγγέλιο. Όπου γίνεται λόγος και περί του αισθητού και νοητού πολέμου προς τον αντίπαλο μας.

Τα λεγόμενα εωθινά ευαγγέλια δεν είναι όλα εωθινά. Εωθινά λέγονται αυτά που έχουν συντελεσθεί κατά την έω, δηλαδή τον όρθρο της ημέρας. Η μετά την ανάσταση όμως επιφάνεια του Κυρίου και Θεού και σωτήρα μας Ιησού Χριστού προς τους Αποστόλους για επιβεβαίωση της, την οποία διακηρύσσουν τα εωθινά ευαγγέλια, δεν συντελέσθηκε μόνο κατά τον όρθρο της ημέρας, αλλά και κατά το μεσημέρι και το απόγευμα και το βράδυ ακόμη.

Παραδείγματος χάρη όταν ο Κύριος πλησίασε τον Λουκά και τον Κλεόπα, καθώς πήγαιναν στην Εμμαούς και βάδισε μαζί τους, δεν ήταν πρωί· όταν δε έφθασαν στο χωριό του προορισμού τους «και αυτός προσποιήθηκε ότι ήθελε να βαδίσει παραπέρα», εκείνοι τον παρακάλεσαν πιεστικά λέγοντας «μείνε μαζί μας, διότι πλησιάζει το βράδυ κι η ημέρα γύρισε» (Λουκ. 24, 28).

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Στην Ε΄ Κυριακή των νηστειών, όπου γίνεται λόγος και περί ελεημοσύνης.

1. Υπάρχουν μερικά θαλάσσια μέρη που τρέφουν μεγάλα κητώδη θηρία. Όσοι λοιπόν πλέουν σʼ αυτά τα μέρη κρεμούν κώδωνες στα πλευρά των πλοίων, ώστε τα θηρία τρομαγμένα από τον ήχο τους να φεύγουν. Και του δικού μας βίου η θάλασσα τρέφει πολλά και φοβερώτερα θηρία, τα πονηρά πάθη δηλαδή και τους εφόρους των παθών δαίμονες που είναι πονηρότεροι.

Επιπλέει σʼ αυτή τη θάλασσα σαν πλοίο η Εκκλησία του Θεού κι αντί για κώδωνες έχει τους πνευματικούς διδασκάλους, ώστε με τον ιερό ήχο της διδασκαλίας τους, να απομακρύνει τα νοητά θηρία. Αυτό προφανώς προτυπώνοντας η στολή του Ααρών, είχε εύηχους κώδωνες ραμμένους στα άκρα της και σύμφωνα με τα θέσμια έπρεπε να ακούγεται ο ήχος τους, όταν λειτουργούσε ο Ααρών.

(περισσότερα…)

Περικοπή από το βίο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Ότι πρέπει όλοι κοινώς οι Χριστιανοί να προσεύχονται ακατάπαυστα.

Μπορείτε να διαβάσετε ή να κατεβάσετε (download) το υπόλοιπο βιβλίο εδώ : Η νοερά άθλησις – Συλλογή διδασκαλιών των Αγίων Πατέρων και πεπειραμένων ασκητών περί της προσευχής του Ιησού Χριστού.


Ας μη λογιάσει κανείς, αδελφοί μου Χριστιανοί, πως οι Ιερωμένοι και οι Μοναχοί έχουν χρέος να προσεύχονται ακατάπαυστα και παντοτινά και όχι οι κοσμικοί. Όχι, όχι. Όλοι κοινώς οι Χριστιανοί έχουμε χρέος πάντοτε να βρισκόμαστε σε προσευχή. Διότι ο αγιώτατος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Φιλόθεος γράφει στον βίο του Αγίου Γρηγορίου του Θεσσαλονίκης, πως ο θείος Γρηγόριος είχε ένα φίλο αγαπημένο ονομαζόμενο ‘Ιώβ, απλούστατο άνθρωπο και πολύ ενάρετο, με τον οποίο συνομιλώντας μία φορά ο Άγιος, του είπε και περί προσευχής και πως κάθε Χριστιανός απλώς, πρέπει να αγωνίζεται πάντοτε στην προσευχή, και να προσεύχεται ακατάπαυστα, καθώς παραγγέλλει ο ‘Απόστολος Παύλος κοινώς σε όλους τους Χριστιανούς: «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε».

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. [Στην Κυριακή της Απόκρεω]. Στο Ευαγγέλιο της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού. Και περί ευσπλαχνίας και ευποιίας.

1. Την περασμένη Κυριακή η Εκκλησία μνημόνευε την απερίγραπτη φιλανθρωπία του Θεού προς εμάς που παρουσιάζεται με την παραβολή του σωσμένου Ασώτου. Την σημερινή Κυριακή διδάσκει περί της μελλούσης φρικωδέστατης κρίσεως του Θεού, χρησιμοποιώντας μια καλή τάξη και ακολουθώντας τις προφητικές φωνές· διότι, λέει, «θα σού ψάλω, Κύριε, έλεος και κρίση», και «μια φορά λάλησε ο Θεός και άκουσα τα δύο αυτά, ότι το κράτος είναι του Θεού και δικό σου, Κύριε, το έλεος, διότι εσύ θ’ αποδώσεις στον καθένα κατά τα έργα του».

2. Το έλεος λοιπόν και η μακροθυμία προηγείται της Θείας κρίσεως. Πραγματικά ο Θεός, έχοντας και περιέχοντας κατ’ εξοχή όλες τις αρετές, και όντας συγχρόνως δίκαιος και ελεήμων, επειδή το έλεος δεν συμβαδίζει με την κρίση, σύμφωνα με το γραμμένο, «να μη ευσπλαχνισθείς πτωχό κατά την κρίση», ευλόγως ο Θεός κατένειμε το καθένα στον καιρό του· τον παρόντα καιρό τον όρισε για την μακροθυμία, τον μέλλοντα για την ανταπόδοση. Γι’ αυτό τα τελούμενα στην Εκκλησία η Θεία Χάρη διέθεσε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε εμείς αντιλαμβανόμενοι τούτο, ότι την συγγνώμη για τα αμαρτήματα λαμβάνουμε από τα εδώ συμβαίνοντα, να σπεύσουμε, όσο ζούμε ακόμη στον παρόντα βίο, να επιτύχουμε το αιώνιο έλεος και να καταστήσουμε τους εαυτούς μας άξιους της Θείας φιλανθρωπίας. Διότι εκείνη η κρίση, η τελευταία, είναι ανελέητη γι’ αυτόν που δεν έδειξε έλεος.

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Οι δέκα εντολές (Έξοδος Κ΄, 1-18)

1. Ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, οὐκ ἔσονται σοὶ θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ.

Ἕνας Κύριος εἶναι ὁ Κύριος ὁ Θεός σου, Αὐτὸς ποὺ φανερώνεται (μὲ τρία πρόσωπα, δηλ.) σὰν Πατέρας καὶ σὰν Υἱὸς καὶ σὰν Ἅγιο Πνεῦμα. Σὰν Πατέρας μὲν ἀγέννητος, σὰν Υἱὸς δὲ γεννητὸς (μέν, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ πάλι) χωρὶς ἀρχή, καὶ πέρα ἀπὸ τὸν χρόνο, καὶ χωρὶς νὰ πάθει καμμία ἀλλοίωση, σὰν Λόγος (τοῦ Θεοῦ Πατρός). Αὐτὸς δὲ ὀνομάζεται Χριστός, γιατὶ ἔχρισε (δηλ. ἁγίασε) μὲ τὸ νὰ ἀναλάβει ὁ ἴδιος τὸ δικό μας (ἀνθρώπινο) εἶδος. Καὶ σὰν Ἅγιο Πνεῦμα, ποὺ καὶ Αὐτὸ προέρχεται ἀπὸ τὸν Πατέρα, ὄχι γιατὶ γεννήθηκε ἀπ᾿ Αὐτόν, ἀλλὰ γιατὶ Αὐτὸς Τὸ στέλνει.

Αὐτὸς μόνο εἶναι Θεός. Καὶ μάλιστα ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὁ ἕνας Κύριος, ποὺ ἐμφανίζεται μὲ τρεῖς ὑποστάσεις. (Εἶναι ἕνας καὶ μοναδικὸς ὁ Θεὸς αὐτός, ποὺ) δὲν διαιρεῖται κατὰ τὴν φύση, τὴ θέληση, τὴν σκέψη, τὴν δύναμη καὶ τὴν ἐνέργεια, καὶ ὅλα γενικῶς τὰ γνωρίσματα τῆς Θεότητας.

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Λόγος στην αγία εορτή των Φώτων.

Λόγος στην αγία εορτή των Φώτων, (Όπου γίνεται και κατά το δυνατόν, έκθεση του μυστηρίου του Βαπτίσματος του Χριστού).

Χθες εκκλησιαζόμενος και εγώ μαζί σας και προεορτάζoντας την ημέρα των Φώτων, σας ανέπτυξα τα αρμόζοντα, και είπα προς την αγάπη σας, περί του Βαπτίσματος του Χριστού, του οποίου εμείς αξιωθήκαμε, ότι δηλαδή είναι επίγνωση του Θεού και υπόσχεση προς τον Θεό. Πίστη μεν και επίγνωση της εν Θεώ αληθείας, συνθήκη δε και υπόσχεση για έργα και λόγους και συμπεριφορές που αρέσουν στον Θεό.

Υπολειπόταν δε να ομιλήσουμε για εκείνο το χωρίο του Ευαγγελίου, που αναγνώσθηκε τώρα και λέει: Καὶ ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα.

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Η θεραπεία των δέκα λεπρών.

Όλα όσα όριζε ο παλαιός νόμος (ο μωσαϊκός) ήταν συμβολικά και τυπικά και σκιώδη· γι’ αυτό ο μωσαϊκός νόμος θεωρούσε και τη λέπρα εφάμαρτη και μιαρή και αποτρόπαια και ονόμαζε ακάθαρτους τους λεπρούς και όσους έπασχαν από βλεννόρροια και γενικά εκείνους που τους άγγιζαν [βλ. Λευίτ. 13, 15: «Καὶ ὄψεται ὁ ἱερεὺς τὸν χρῶτα τὸν ὑγιῆ, καὶ μιανεῖ αὐτὸν ὁ χρὼς ὁ ὑγιής, ὅτι ἀκάθαρτός ἐστι· λέπρα ἐστί. (Ο ιερέας θα δει τα υγιή μέρη του δέρματος σε αντιπαραβολή προς τα ασθενή και θα κηρύξει αυτόν ακάθαρτο, διότι πρόκειται περί λέπρας)», καθώς και εκείνους που άγγιζαν κάθε νεκρό σώμα [Αριθ.19, 11: « ἁπτόμενος τοῦ τεθνηκότος πάσης ψυχῆς ἀνθρώπου ἀκάθαρτος ἔσται ἑπτὰ ἡμέρας.(Εκείνος που θα αγγίξει το σώμα νεκρού ανθρώπου, θα είναι ακάθαρτος για επτά ημέρες)»], υποδεικνύοντας με γριφώδη και ασαφή τρόπο την ακαθαρσία εκείνων που αμάρταναν απέναντι στον Θεό και αυτών που συνέπρατταν με αυτούς και συναναστρέφονταν αυτούς.

(περισσότερα…)

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ομιλία ΙΘ΄. Περί της Σαμαρείτιδος. Και ότι πρέπει να καταφρονούμε τα παρόντα.

Ὅλη αὐτή τήν περίοδο πού διανύουμε τώρα, ἐπεκτεινομένη σέ πενήντα ἡμέρες, ἑορτάζουμε τήν ἀπό τούς νεκρούς ἀνάσταση τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, δείχνοντας μέ αὐτή τήν παράταση τήν ὑπεροχή της ἀπέναντι στίς ἄλλες ἑορτές. ῎Αν καί βέβαια αὐτή ἡ περίοδος τῶν ἡμερῶν περιλαμβάνει καί τήν ἐπέτειο μνήμη τῆς ἐπανόδου στούς οὐρανούς [σημ: εννοεί την εορτή της Αναλήψεως την τεσσαρακοστή μέρα από το Πάσχα], ἀλλά καί αὐτή δείχνει, τή διαφορά τοῦ ἀναστάντος Δεσπότου, πρός τούς ἀνθρώπους ἐκείνους πού κατά καιρούς ἔχουν ἀναβιώσει.

(περισσότερα…)