Μπορείτε να διαβάσετε και τα υπόλοιπα κεφάλαια του βιβλίου εδώ: Ανθολόγιο από την ασκητική εμπειρία του Αγίου Ισαάκ του Σύρου.
Η ταπεινή και επίμονη προσευχή ελκύει τη βοήθεια και τα χαρίσματα του Θεού
141. Όταν ένας άνθρωπος καταλάβει ότι του λείπει η θεία βοήθεια, κάνει πολλές προσευχές. Και όσο τις αυξάνει, τόσο ταπεινώνεται η καρδιά του. Διότι όποιος ικετεύει και ζητάει, δεν μπορεί παρά να ταπεινωθεί, και ο Θεός μια τέτοια «καρδιά συντριμμένη και ταπεινωμένη, δε θα την περιφρονήσει» [καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει] (Ψαλμ. 50, 19).
Όσο η καρδιά δεν ταπεινώνεται, δεν μπορεί να πάψει να τριγυρνάει σκόρπια εδώ και κει. Η ταπείνωση συμμαζεύει την καρδιά. Και όταν ταπεινωθεί ο άνθρωπος, αμέσως τον κυκλώνει το θείο έλεος, και τότε η καρδιά αισθάνεται τη βοήθεια του Θεού, γιατί νιώθει μέσα της να κινείται μια δύναμη που τη στηρίζει, και τότε είναι που η καρδιά γεμίζει εμπιστοσύνη στο Θεό.
Και απ’ αυτό καταλαβαίνει ο άνθρωπος ότι η προσευχή είναι ένα φυσικό καταφύγιο βοήθειας, και πηγή σωτηρίας, και θησαυρός ακλόνητος πίστης, και λιμάνι που σώζει από την τρικυμία, και φως στους σκοτισμένους, και στήριγμα για τους αρρώστους, και σκέπη την ώρα των πειρασμών, και βοήθεια στην ένταση της αρρώστιας, και ασπίδα που σώζει από τους ακοντισμούς στον αόρατο πόλεμο, και βέλος αιχμηρό κατά των δαιμόνων.
Με δυο λόγια ο άνθρωπος με την προσευχή αποκτά όσα τα αγαθά που ανέφερα. Και καθώς εντρυφά στην προσευχή, η καρδιά του χαίρει και αγάλλεται από την εμπιστοσύνη της στο Θεό, και δε μένει πια, όπως πρώτα, χλιαρή, να λέει λόγια χωρίς νόημα.
Όταν ο άνθρωπος καταλάβει πολύ καλά αυτά που είπα, τότε θα αποκτήσει αληθινή προσευχή στην ψυχή, που θα την έχει σαν θησαυρό. Και τότε είναι που, από την πολλή τους ευφροσύνη, η συμβατική του προσευχή θα αλλάξει και θα γίνει έντονη ευχαριστία δοξολογία. Έτσι, καταλαβαίνουμε τί σημαίνει ότι «η προσευχή είναι χαρά, που στέλνει την ευχαριστία της στο Θεό».
Όταν φτάσει σ’ αυτό το σημείο ο άνθρωπος, δεν προσεύχεται πια με κόπο και μόχθο, όπως πρωτύτερα που δεν είχε αυτή τη χάρη. Αλλά με χαρούμενη καρδιά και με θαυμασμό για τα μυστήρια του Θεού, αναβρύει συνεχώς ευχαριστίες άρρητες και βάζει μετάνοιες.
Και από τη μεγάλη του συγκίνηση φτάνει στη γνώση του Θεού, και θαυμάζει, και εκπλήσσεται για τη χάρη που του δίνει ο Θεός, και τότε, ξαφνικά, υψώνει τη φωνή του υμνολογώντας και δοξάζοντας και ευχαριστώντας το Θεό. Και η γλώσσα του τότε κινείται γεμάτη έκπληξη.
Όλα αυτά τα αγαθά, που ανέφερα, έρχονται στον άνθρωπο, αν συναισθανθεί την πνευματική του φτώχεια και αδυναμία. Γιατί τότε, από τη μεγάλη επιθυμία που έχει να τον βοηθήσει ο Θεός, έρχεται κοντά του με επίμονη προσευχή. Και όσο πλησιάζει το Θεό με πόθο, τόσο και ο Θεός έρχεται κοντά του δίνοντας του χαρίσματα. Και δε θα πάρει τη χάρη του από τον άνθρωπο, όσο αυτός μένει στην αληθινή ταπείνωση.
Όπως η χήρα του ευαγγελίου, η οποία τρέχει πίσω από το δικαστή κράζοντας συνέχεια να αποδώσει το δίκαιο και να τη γλιτώσει από τον αντίδικο. Κάπως έτσι και ο εύσπλαχνος Θεός: κάνει που δεν ακούει, και αναβάλλει να δώσει τα χαρίσματα του στον άνθρωπο, για να γίνει αυτό αιτία να έρθει πιο κοντά του και, εξαιτίας που τον έχει ανάγκη, να παραμείνει κοντά του και να ωφελείται πνευματικά.
Και κάποια αιτήματα, βέβαια, ο Θεός τα ικανοποιεί αμέσως, εκείνα δηλαδή που είναι αναγκαία για τη σωτηρία του ανθρώπου, άλλα αιτήματα όμως δεν τα ικανοποιεί. Και όταν ο δαίμονας μας καίει και παρακαλούμε το Θεό, έρχεται η θεία χάρη και αποδιώχνει το καυτερό, ενώ σε άλλες περιπτώσεις επιτρέπει τις θλίψεις και τον πόνο, για να γίνουν αυτά αιτία να προσεγγίσουμε, όπως είπα, το Θεό, και για να διαπαιδαγωγηθούμε και να αποκτήσουμε πείρα για τους αγώνες μας στους πειρασμούς. (83 – 5).
Η αξία της επίμονης προσευχής. Ότι κάνουμε εν Κυρίω είναι προσευχή
142. Χρειάζεται να ασκηθεί ο άνθρωπος στην ευχή για μεγάλο διάστημα, για να αποκτήσει τη σοφία του Θεού. Μετά την ακτημοσύνη, που λύνει τους λογισμούς μας από τα δεσμά των κοσμικών πραγμάτων, θέλει να επιμείνουμε στην προσευχή. Διότι με αυτή την επιμονή μας, για αρκετό διάστημα, ασκείται ο νους μας και μαθαίνει, με την πολλή πείρα που αποκτά, πως να αποδιώχνει τους πονηρούς λογισμούς, πράγμα που δεν μπορεί να διδαχθεί με άλλο τρόπο. Και στην προσευχή βρίσκονται οι ρίζες και οι αιτίες για να αγαπήσουμε το Θεό.
Και τούτο πρέπει, αγαπητοί μου, να γνωρίζουμε, ότι κάθε μυστική συνομιλία, και κάθε φροντίδα μας, που γίνεται με αγαθή πρόθεση εν Κυρίω, και κάθε πνευματική μελέτη, βρίσκεται μέσα στον ορισμό της προσευχής, και ονομάζεται προσευχή, και περικλείεται στο όνομα της.
Είτε, λοιπόν, είναι ανάγνωση διαφόρων ιερών αναγνωσμάτων, είτε έμφωνη δοξολογία του Θεού, είτε κάποια λυπηρή φροντίδα εν Κυρίω, είτε μετάνοιες, είτε ψαλμωδίες, και όλα τα όμοια, είναι ένα είδος προσευχής. Και απ’ αυτά γεννιέται η καθαρή και ειλικρινής προσευχή, κι απ’ αυτήν η αγάπη του Θεού. (155 ‐6).
Από το βιβλίο: Ανθολόγιο από την ασκητική εμπειρία του Αγίου Ισαάκ του Σύρου. εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη.
Ελληνική Πατρολογία 