Μπορείτε να διαβάσετε και το υπόλοιπο βιβλίο εδώ: Αββάς Αμμωνάς. Διηγήσεις – Επιστολές – Διδασκαλίες.
ΙΙ. ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΑΜΜΩΝΑ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ Α’
ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΣΥΧΙΑ
Γνωρίζετε, βέβαια, αγαπητοί μου αδελφοί, ότι από τότε που έγινε η παράβαση (των πρωτοπλάστων), η ψυχή δεν μπορεί να γνωρίσει, όπως πρέπει, τον Θεό, αν δεν απομακρυνθεί από τους ανθρώπους και από κάθε περισπασμό. Γιατί τότε θα δοκιμάσει τον πόλεμο των εχθρών της. Και αν νικήσει σε κάθε αναμέτρηση, τότε το πνεύμα του Θεού θα κατοικήσει μέσα της και όλος ο κόπος της θα μεταβληθεί σε χαρά και αγαλλίαση. Στον καιρό του πολέμου, βέβαια, θα υπομείνει θλίψεις και στενοχώριες και πολλά άλλα πολύμορφα βάσανα. Αλλά ας μη φοβηθεί. Δεν θα νικηθεί, εφόσον αγωνίζεται στην ησυχία.
Αυτός ήταν ο λόγος που οι άγιοι πατέρες μας ζούσαν απομονωμένοι στην έρημο -ο Ηλίας ο Θεσβίτης (βλ. Γ΄ Βασ. 19:4 κ.ε.) και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής (βλ. Ματθ. 3:1 κ.ε.) και οι υπόλοιποι πατέρες. Μη νομίσετε πως οι δίκαιοι κατόρθωσαν να αγιαστούν ζώντας ανάμεσα στους ανθρώπους. Η θεϊκή δύναμη κατοίκησε μέσα τους, αφού πρώτα οι ίδιοι ασκήθηκαν πολύ στην ησυχία.
Και τότε, κατέχοντας τις αρετές, στέλνονταν από τον Θεό ανάμεσα στους ανθρώπους, για να τους οικοδομήσουν και να τους θεραπεύσουν τις αρρώστιες τους. Γιατί είχαν γίνει πια ιατροί της ψυχής και μπορούσαν να θεραπεύουν τις αρρώστιες τους. Για την ανάγκη αυτή, ο Θεός τους αποσπούσε από την ησυχία και τους έστελνε στον κόσμο. Αλλά τους έστελνε τότε μόνο, όταν είχαν θεραπευθεί απ’ όλα τα δικά τους πάθη. Γιατί είναι αδύνατο να στείλει ο Θεός ανάμεσα στους ανθρώπους, για την πνευματική τους οικοδομή, μια ψυχή που είναι ακόμη άρρωστη.
Όσοι, λοιπόν, πηγαίνουν στον κόσμο πριν τελειωθούν πνευματικά, πηγαίνουν με το δικό τους θέλημα και όχι με το θέλημα του Θεού. Ο Θεός, μάλιστα, λέει γι’ αυτούς: «Δεν τους έστελνα εγώ· έτρεχαν οι ίδιοι από μόνοι τους» (πρβλ. Ιερ. 23:21 κ.ε.). Γι’ αυτό δεν μπορούν ούτε τον εαυτό τους να προφυλάξουν ούτε άλλη ψυχή να οικοδομήσουν.
Όσοι, όμως, στέλνονται από τον Θεό, δεν θέλουν, βέβαια, ν’ αποχωριστούν την ησυχία, αφού γνωρίζουν ότι μ’ αυτήν απέκτησαν τις θεϊκές δυνάμεις. Αναλαμβάνουν, όμως, την οικοδομή των ανθρώπων για να μην παρακούσουν στον Δημιουργό.
Να, σας φανέρωσα τον καρπό της ησυχίας, που τον αποδέχεται ο Θεός. Τώρα, λοιπόν, που μάθατε τη βοήθεια και τη δύναμη της, φροντίστε να την οικειωθείτε. Γιατί οι περισσότεροι μοναχοί δεν την οικειώθηκαν. Καθώς παρέμειναν μαζί με τους ανθρώπους, δεν μπόρεσαν να νικήσουν όλα τα θελήματα τους. Δεν θέλησαν, βλέπετε, να κοπιάσουν για να ξεφύγουν από τον περισπασμό των ανθρώπων. Έμειναν ανάμεσα τους, δημιουργώντας και υπομένοντας περισπασμούς. Γι’ αυτό δεν γνώρισαν τη γλυκύτητα του Θεού, δεν αξιώθηκαν να κατοικήσει μέσα τους η δύναμη του και να τους χαρίσει την ουράνια μακαριότητα. Δεν κατοικεί μέσα τους η δύναμη του Θεού, επειδή καταγίνονται σε κοσμικές υποθέσεις και ασχολούνται με τα πάθη της ψυχής, με τις ανθρώπινες τιμές και με τα θελήματα του «παλαιού ανθρώπου» (πρβλ. Εφ. 4:22-24 κ.ε.).
Ο Θεός μας γνωστοποίησε τα μελλοντικά από τώρα. Πάρτε, λοιπόν, δύναμη στους αγώνες σας. Γιατί όσοι αποφεύγουν την ησυχία, δεν μπορούν να κυριαρχήσουν στα θελήματα τους, ούτε να νικήσουν στον πόλεμο που τους γίνεται. Δεν έχουν, βλέπετε, μέσα τους τη δύναμη του Θεού, η οποία δεν κατοικεί σ’ όσους είναι δούλοι των παθών. Εσείς, όμως, νικήστε τα πάθη, και η δύναμη του Θεού θα έρθει μόνη της μέσα σας.
Υγιαίνετε με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Αμήν.
Απόσπασμα από το βιβλίο: Αββάς Αμμωνάς. Διηγήσεις – Επιστολές – Διδασκαλίες. Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 2015. Έκδοση έκτη, αναθεωρημένη.
Ελληνική Πατρολογία 