Η Κλίμαξ Θείας ανόδου, Κλίμακα του Ιωάννου ή και απλά Κλίμακα [=σκάλα] ονομάζεται ένα σημαντικό βιβλίο γραμμένο κατά τον 5ο – 6ο αιώνα από τον Άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη το οποίο ευρέως χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα και θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της Εκκλησιαστικής Γραμματείας.
Ιστορία
Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ήταν γνωστός για την ασκητική του ζωή και την βαθιά πνευματικότητα του, ασκήτεψε αρκετά χρόνια στην έρημο ως Ερημίτης και διετέλεσε και Ηγούμενος της Μονής του Σινά. Όταν ήταν Ηγούμενος, έλαβε γράμμα από τον Ιωάννη, Ηγούμενο της Μονής Ραϊθού το οποίο ζητούσε από τον Άγιο Ιωάννη Σιναΐτη λόγους πνευματικούς και συμβουλές για την ασκητική ζωή.
Ο Άγιος Ιωάννης τότε, σε απάντηση αυτού του αιτήματος από τον Ιωάννη της Ραϊθού, έστειλε ένα σύγγραμμα το οποίο ονόμασε «Κλίμαξ Θείας Ανόδου«. Αυτός ο Λόγος ο Ασκητικός ο επονομαζόμενος «Πλάκες Πνευματικές» είναι οι συμβουλές του Ιωάννου του Σιναΐτου προς τον Ιωάννη της Ραϊθού και τους Μοναχούς του. Αυτό το σύγγραμμα παραμένει και στις μέρες μας ένας φάρος για τους Μοναχούς αλλά και για όλους τους Χριστιανούς που θέλουν να φτάσουν στον Θεό.
Δομή
Το βιβλίο είναι διαιρεμένο σε τριάντα κεφάλαια – «Λόγους» οι οποίοι εξηγούν τις διάφορες αρετές, και ξεκινώντας από τα χαμηλότερα, ανεβάζουν κλιμακωτά στα ψηλότερα. Κάθε κεφάλαιο-Λόγος είναι σαν βαθμίδα (σκαλοπάτι) η οποίο ανεβάζει τον Χριστιανό ολοένα και πιο ψηλά στην κλίμακα των αρετών. Τα τριάντα αυτά κεφάλαια, έχουν ως εξής:
Λόγοι
Τα τριάντα κεφάλαια ονομάζονται «Λόγοι» και οδηγούν από τα γήινα στα ουράνια. Οι τριάντα Λόγοι είναι ως ακολούθως:
Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Κλίμαξ.
- 1. Περί αποταγής
- 2. Περί απροσπάθειας
- 3. Περί ξενιτείας
- 4. Περί υπακοής
- 5. Περί μετανοίας
- 6. Περί μνήμης θανάτου
- 7. Περί του χαροποιού πένθους
- 8. Περί αοργησίας
- 9. Περί μνησικακίας
- 10. Περί καταλαλιάς (μονοτονικό), Περί καταλαλιάς (πολυτονικό)
- 11. Περί πολυλογίας και σιωπής
- 12. Περί ψεύδους
- 13. Περί ακηδίας
- 14. Περί γαστριμαργίας
- 15. Περί αγνείας
- 16. Περί φιλαργυρίας
- 17. Περί αναισθησίας
- 18. Περί ύπνου και προσευχής
- 19. Περί αγρυπνίας
- 20. Περί δειλίας (πολυτονικό)
- 21. Περί κενοδοξίας
- 22. Περί υπερηφάνειας
- 23. Περί λογισμών βλασφημίας
- 24. Περί πραότητας και απλότητας
- 25. Περί ταπεινοφροσύνης
- 26. Περί διακρίσεως (πολυτονικό)
- 27. Περί ησυχίας
- 28. Περί προσευχής
- 29. Περί απάθειας.
- 30. Περί αγάπης, ελπίδας και πίστεως.
- Η διάκριση. (pdf) (αποσπάσματα από τον λόγο 26). Η φωνή των πατέρων.
- Κενοδοξία, υπερηφάνεια και ταπεινοφροσύνη. (αποσπάσματα από τους λόγους 21, 22, 25). Η φωνή των πατέρων.
- Κενοδοξία, υπερηφάνεια και ταπεινοφροσύνη. (pdf) (αποσπάσματα από τους λόγους 21, 22, 25). Η φωνή των πατέρων.
- Περί των ονείρων. (αποσπάσματα από τους λόγους 3, 14, 15, 19, 26, 27).
Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Κλίμαξ. Εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου. Ωρωπός
Ελληνική Πατρολογία 