1. Σκόπευα νά σιωπήσω ἀπέναντι τῆς κοσμιότητας σου, μέ τήν σκέψη ὅτι, μέ τήν ψυχή συμβαίνει ὅτι καί μέ ἕνα μάτι πού πάσχει ἀπό φλεγμονή. Αὐτό, δηλαδή τό μάτι καί τό πιό ἁπαλό πρᾶγμα νά τό ἐγγίσει ἐρεθίζεται. Ἔτσι αἰσθάνεται καί ἡ ψυχή πού ἔχει τραυματιστεῖ ἀπό βαριά θλίψη, ὅταν πάει κανείς νά τῆς μιλήσει. Γιατί τά λόγια ὅσο καί ἄν εἶναι παρηγορητικά, ὅταν λέγονται τήν ὥρα πού ἡ ψυχή πάσχει καί ἀγωνιᾶ, τίς φαίνονται πολύ ἐνοχλητικά. Ἐπειδή ὅμως σκέφθηκα ὅτι τώρα ἔχω νά κάνω μέ Χριστιανή ἐκπαιδευμένη στά θεῖα ἀπό πολύ καιρό καί πεπειραμένη στά ἀνθρώπινα, νόμισα ὅτι δέν θά ἦταν σωστό νά παραλείψω τό καθῆκον μου.

(περισσότερα…)

1 Ἐκεῖνο πού θά ἔπρεπε νά εἶχα κάνει γιά τήν κατάστασή σου αὐτή, θά ἦταν νά εἶχα ἔρθει καί νά παραβρισκόμουνα στήν περίσταση πού σέ βρῆκε, ἔτσι καί ἐγώ θά εἶχα παρηγορηθεῖ καί τό καθῆκον μου ἀπέναντι στή εὐγένεια σου θά εἶχα ξεπληρώσει. Ἐπειδή ὅμως τό σῶμα μου δέν μπορεῖ πλέον νά μετακινηθεῖ μακριά, κατέφυγα στή γραπτή ἐπικοινωνία, γιά νά μή φανῶ ὅτι εἶμαι τελείως ἀδιάφορος πρός τά συμβάντα.

Ποιός δέν στέναξε για τόν ἄνδρα ἐκεῖνο; Καί ποιός ἔχει τόσο λίθινη καρδιά, ὥστε νά μή χύσει γιά αὐτόν θερμά δάκρυα; Ἐμένα βάρυνε περισσότερο ἡ ψυχή μου καί πόνεσα, καθώς θυμήθηκα τήν ἰδιαίτερη τιμή πού δέχτηκα ἀπό αὐτόν τόν ἄνθρωπο καί τήν προστασία πού ἔχει μέ χίλιους δυό τρόπους προσφέρει στήν Ἐκκλησία. Ἀλλ᾽ ὅμως σκέφθηκα ὅτι, ἀφοῦ εἶναι καί αὐτός ἄνθρωπος καί ξεπλήρωσε τά καθήκοντα πού εἶχε σ᾽ αὐτή τή ζωή τόν πῆρε πίσω πάλι τήν κατάλληλη ὥρα, ὁ προνοητής Θεός, πού κατευθύνει τή ζωή μας.

(περισσότερα…)

… Τί νὰ σοῦ κάνω ἄνθρωπέ μου; Ἐνῶ ὁ Θεὸς κατοικοῦσε στὰ ὕψη, δὲν προσπάθησες νὰ τὸν συναντήσεις· ὅταν συγκατατέθηκε νὰ κατεβεῖ σὲ σένα καὶ μὲ σάρκα νὰ σοῦ ὁμιλεῖ, δὲν τὸν παραδέχτηκες, ἀλλά ψάχνεις νὰ βρεῖς τὸν τρόπο πῶς θὰ συμφιλιωθεῖς μὲ τὸν Θεό. Νὰ ξέρεις ὅτι γι’ αὐτόν τὸν λόγο ὁ Θεὸς ἔλαβε ἀνθρώπινη σάρκα, ἐπειδὴ ἔπρεπε αὐτή ἡ καταραμένη σάρκα νὰ ἁγιασθεῖ, αὐτή πού ἐξασθένησε νὰ ἐνδυναμωθεῖ, αὐτή πού ἀποξενώθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ συμφιλιωθεῖ μ’ αὐτόν, αὐτή πού διώχτηκε ἀπὸ τὸν παράδεισο νὰ ἀνεβεῖ στὸν οὐρανό.

Ποιὸς εἶναι ὁ χῶρος ὅπου πραγματοποιεῖται τὸ σωτήριο αὐτό σχέδιο; Τὸ σῶμα τῆς ἁγίας Παρθένου. Ποιὰ εἶναι τὰ στοιχεῖα τῆς γεννήσεως; Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἡ δύναμη τοῦ Ὑψίστου, πού κάλυψε τὴ Θεοτόκο. Μᾶλλον ἄκουσε αὐτά τὰ λόγια τοῦ Εὐαγγελίου πού λένε: «Ἡ μητέρα του ἡ Μαρία ἀρραβωνιάστηκε μὲ τὸν Ἰωσήφ. Προτοῦ ὅμως νὰ συνευρεθοῦν ἔμεινε ἔγκυος μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Ἐνῶ ἦταν παρθένος καὶ ἀρραβωνιασμένη μὲ κάποιον, κρίθηκε κατάλληλη νὰ διακονήσει τὸ μυστήριο τῆς Θείας οἰκονομίας, ὥστε καὶ ἡ παρθενία νὰ τιμηθεῖ καὶ ὁ γάμος νὰ μὴν ἐξευτελιστεῖ. Ἡ παρθενία διαλέχτηκε σὰν κατάλληλη γιὰ ἁγιασμό, μὲ τὴ μνηστεία συμπεριλήφθηκαν τὰ στοιχεῖα τοῦ γάμου. Συγχρόνως γιὰ νὰ εἶναι καὶ ὁ Ἰωσήφ ὁ ἀνάλογος μάρτυρας τῆς ἁγνότητας τῆς Μαρίας καὶ γιὰ νὰ μὴν εἶναι ἐκτεθειμένος στοὺς συκοφάντες, ὅτι τάχα αὐτή βεβήλωσε τὴν παρθενία, τὸν εἶχε μνηστῆρα φύλακα τῆς ζωῆς της.

(περισσότερα…)

ΛΟΓΟΣ Α΄ ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἡ νηστεία εἶναι πρόσταγμα προφητικό.

1. «Νὰ σαλπίσετε, λέγει, κατὰ τὴν πρώτη ἡμέρα τοῦ μῆνα μὲ τὴν σάλπιγγα, καθὼς καὶ κατὰ τὴν ἐπίσημη ἡμέρα τῆς μεγάλης ἑορτῆς σας» (Ψαλμ. 80, 4).

Αὐτὸ εἶναι πρόσταγμα προφητικό. Γιὰ μᾶς δὲ ἀπὸ τὴν σάλπιγγα πιὸ μεγαλόφωνο καὶ ἀπὸ κάθε ὄργανο μουσικὸ πιὸ ἐπίσημο, τὴν ἀναμενόμενη ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν ὑποδηλώνουν τὰ ἀναγνώσματα (Ἡσ. 58, 4-6). Διότι γνωρίσαμε τὴν χάρη τῶν νηστειῶν ἀπὸ τὸν Ἡσαΐα, ποὺ ἀπέρριψε μὲν τὸν ἰουδαϊκὸ τρόπο τῆς νηστείας, τὴν δὲ ἀληθινὴ νηστεία σὲ μᾶς ἔδειξε. «Νὰ μὴ νηστεύετε χάριν διαμάχης καὶ ἔριδος», «ἀλλὰ νὰ καταργήσεις κάθε σύνδεσμο ἀδικίας» (Ἡσ. 63, 6).

(περισσότερα…)

Πρόλογος

Η Νηστεία είναι θεσμός πανάρχαιος και θεόσδοτος. Τη νομοθέτησε ήδη στον παράδεισο ο Θεός, όταν απαγόρευσε στους πρωτοπλάστους να φάνε «από το δέντρο της γνώσεως του καλού και του κακού» (Γεν. 2:17). Την όρισε στη συνέχεια ο Μωσαϊκός Νόμος. Την επικύρωσε ο Θεάνθρωπος Ιησούς τόσο με το λόγο Του όσο και με το παράδειγμά Του, όταν νήστεψε «σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες» (Ματθ. 4:2). Την τήρησαν οι απόστολοι και οι πρώτοι χριστιανοί. Τη θεσμοθέτησε η Εκκλησία.

Κάθε χριστιανός λοιπόν οφείλει να τηρεί τις «διατεταγμένες» νηστείες, υπακούοντας με ταπείνωση στο Χριστό και την Εκκλησία Του. Αυτή η υπακοή, βέβαια, δεν είναι άλογη ούτε ανώφελη. Γιατί με τη νηστεία ισχυροποιείται η θέληση, δουλαγωγείται το σώμα, καθαρίζεται ο νους, μαλακώνει η καρδιά, καταστέλλονται οι σαρκικές ορμές, θεραπεύεται η ψυχή^. κοντολογίς, «παν καλόν και αγαθόν δια της νηστείας κατορθούται και τελειούται» (άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς).

(περισσότερα…)

Όταν βλέπω το κακό να μεγαλώνει και να πολλαπλασιάζεται και πάλι εσάς, ευλαβέστατοι, να έχετε αποκάμει από τις αδιάκοπες επιθέσεις, τότε και η δική μου καρδιά γεμίζει από αθυμία.

Όταν πάλι συνειδητοποιήσω τη μεγάλη δύναμη του Θεού, και ότι Εκείνος γνωρίζει να ανορθώνει τους τσακισμένους, να αγαπά τους δικαίους, [Κύριος ἀνορθοῖ κατερραγμένους, Κύριος ἀγαπᾷ δικαίους (Ψαλμ. 145, 8)] να συντρίβει τους υπερήφανους και να κατεβάζει τους ηγεμόνες που καταδυναστεύουν όσους κυβερνούν, τότε αισθάνομαι κάποια ανακούφιση και γεμίζω ελπίδα.

(περισσότερα…)

Μέγας Βασιλείος

Για τα φάρμακα της ιατρικής. Εάν είναι σύμφωνο με το ιδεώδες της ευσέβειας να χρησιμοποιούμε τα φάρμακα της Ιατρικής.

(Όροι κατά πλάτος Β΄, Ερώτηση 55).

Απόκριση

Κάθε τέχνη, μας έχει δοθεί από τον Θεό, σαν βοήθεια προς την ασθενή φύση μας.

Παραδείγματος χάριν, η γεωργία μας έχει δοθεί, επειδή τα αυτοφυή δεν επαρκούν προς ικανοποίηση των αναγκών μας, η υφαντική, επειδή χρειαζόμαστε κατ’ ανάγκην σκεπάσματα, διά να είμαστε κόσμιοι και να μη προσβαλλόμαστε από τον αέρα, και η οικοδομική για παρόμοιο λόγο.

(περισσότερα…)

Μέγας Βασίλειος. Η απροσδόκητη καταιγίδα (οργή και θυμός).

Πρόλογος

Έλεγε ένας σοφός: «Τίποτα δεν κόστισε στην ανθρωπότητα περισσότερο από την οργή. Τ’ αποτελέσματα της είναι δολοφονίες, δηλητηριάσεις, πόλεμοι, πυρκαγιές και πόλεις κατεστραμμένες».

Σαν απροσδόκητη καταιγίδα και προσωρινή τρέλλα χαρακτηρίζει εύστοχα την οργή ο Μέγας Βασίλειος στο λόγο του «Κατά οργιζομένων».

Ποιος δεν ένιωσε το πυρωμένο βέλος της; Ποιος δεν θρήνησε για τ’ απρόβλεπτα αποτελέσματα της; Η οργή και ο θυμός είναι πάθη κοινά σ’ όλους τούς ανθρώπους. Από το πλέον δυσδιάκριτο σκίρτημα της καρδιάς μέχρι την αιματηρή χειροδικία έχουμε μια απέραντη κλίμακα εκδηλώσεων, που κάθε άνθρωπος επισημαίνει ανάλογα με την ευαισθησία του. Και η εμπειρία αυτή είναι τόσο οδυνηρή…

(περισσότερα…)

Μπορείτε να διαβάσετε ή να αποθηκεύσετε (download) τα κείμενα των λόγων (σε μορφή .pdf) εδώ:

Αββάς Δωρόθεος. Μην κατακρίνεις.

Αββάς Ζωσιμάς. Όταν σε αδικούν.

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Η Φιλοπτωχία.

(περισσότερα…)

Μέγας Βασίλειος. Πρόσεχε τον εαυτό σου.

Πρόλογος

Πρόσεχε τόν ἑαυτό σου!». Μιά φράση, πού λέγεται συχνά-πυκνά ὡς ἔκφραση ἐνδιαφέροντος καί ἀγάπης, μέ περιεχόμενο ὅμως ἰδιαίτερα ἐγωκεντρικό καί ὑλιστικό. «Πρόσεχε τόν ἑαυτό σου!». Πρόσεχε, δηλαδή, τήν ὑγεία σου, τή δίαιτά σου, τήν ἐμφάνισή σου, τή δουλειά σου…

Ἡ ἴδια ἀκριβῶς φράση, ἀλλά μέ διαμετρικά ἀντίθετη ἔννοια, συναντᾶται ἀρκετές φορές καί στήν Ἁγία Γραφή: «Πρόσεχε σεαυτῷ».

(περισσότερα…)