Ὁ Κύριος μετά τό θαυματουργικό χορτασμό τῶν πεντακισχιλίων προέτρεψε τούς μαθητές Του νά μποῦν μόνοι τους στό πλοῖο, νά διασχίσουν τήν Τιβεριάδα καί νά Τόν συναντήσουν στήν ἀπέναντι ἀκτή. Καθώς λοιπόν ταξίδευαν καί κινδύνευαν νά ναυαγήσουν, ἐμφανίζεται ὁ Κύριος πάνω στά κύματα. Ὁ Πέτρος σέ μιά ἔξαψη δυνατῆς πίστεως ρίχνεται στήν θάλασσα καί περπατώντας κι αὐτός πάνω στά κύματα Τόν πλησιάζει. Ὅταν ὅμως ὁ βίαιος ἄνεμος τοῦ ἀπέσπασε τήν προσοχή, φοβήθηκε καί ἄρχισε νά βυθίζεται. Ὁ Κύριος τόν συγκράτησε, τόν ἐπιτίμησε γιά τήν ὀλιγοπιστία του καί τόν ἀνέβασε μέ ἀσφάλεια στό πλοῖο. Σέ λίγο ἔφθασαν ὅλοι στήν ἀκτή.
Στήν ἀφήγηση αὐτή παρουσιάζεται μιά εἰκόνα τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Σέ καθεμιά ἀπό σᾶς, συνέβη κάτι παρόμοιο μέ τόν θαυματουργικό χορτασμό τοῦ πεινασμένου λαοῦ. Ἐννοῶ ἐκείνη τήν πάντερπνη κατάσταση τοῦ πνεύματος, πού δοκιμάσατε, ὅταν τά ἀπαρνηθήκατε ὅλα καί ἀποφασίσατε νά ἀφιερώσετε τήν ζωή σας στόν Χριστό, ἀκολουθώντας μέ ἀκρίβεια τίς ἐντολές καί τήν διδασκαλία Του.
Παραδώσατε τόν ἑαυτό σας στόν Κύριο καί ὁ Κύριος παρέδωσε τόν ἑαυτό Του σέ σᾶς. Αὐτό δέν εἶναι ὁ κλῆρος μόνο τῶν ἐκλεκτῶν. Ὁ Θεός δίνει σέ ὅλους τόν ἑαυτό Του, γιά νά Τόν γευθοῦν μέ τήν προκαταρκτική χάρη καί γιά νά συλλογιστοῦν, πῶς θά εἶναι τό πλήρωμα τῆς χάριτος στήν κατάσταση τῆς σωτηρίας.
Ἀργότερα ὁ Κύριος λιγόστεψε τίς πηγές τῆς χάριτός Του καί σᾶς γύρεψε περισσότερους κόπους, προσπάθειες καί θυσίες. Ἐμφανίζεται ἔτσι ἡ σκηνή πού ἀφήνει τούς μαθητές μόνους στό πλοῖο. Φαίνεται ν᾽ ἀπομακρύνεται στό βουνό καί νά σᾶς ἀφήνει μόνες νά κλυδωνίζεσθε καί νά ταλαιπωρεῖσθε ἀβοήθητες στά κύματα τῶν θλίψεων καί τῶν δοκιμασιῶν. Τί πρέπει νά κάνετε μέσα στήν θαλασσοταραχή; Νά μήν ὀλιγοψυχήσετε. Νά μήν ἀποθαρρυνθεῖτε. Νά ἀγωνισθεῖτε νά φθάσετε στήν ἀκτή. Ἐκεῖ σᾶς θέλει καί ἐκεῖ σᾶς περιμένει ὁ Ἀγωνοθέτης γιά νά σᾶς στεφανώσει καί νά σᾶς ἀναπαύσει στήν ἀπέραντη μακαριότητα.
Φυλάξτε λοιπόν, εὐλαβέστατες ἀδελφές, σταθερή τήν πορεία σας. Μήν ὑπολογίζετε τούς κόπους. Τραβᾶτε ἀκούραστα τά κουπιά. Ἀνοῖξτε ἐπιδέξια τά πανιά. Κατευθύνετε τό τιμόνι σύμφωνα μέ τήν γραμμή πλεύσεως.
Ἡ μοναχική ζωή, ὅπως γράφει ὁ ὅσιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος, εἶναι μιά θάλασσα. Ἡ μετάνοια εἶναι ἡ βάρκα, μέ τήν ὁποία θά τήν διασχίσουμε. Ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ δύναμη πού ἐμπνέει τήν ψυχή νά ταξιδέψει. Ὁ στεναγμός εἶναι ὁ οὔριος ἄνεμος. Παίρνει τήν ψυχή ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, τήν ἀνεβάζει πάνω στήν βάρκα τῆς μετανοίας καί μέ τούς ἀνέμους τῶν στεναγμῶν τήν ὁδηγεῖ στό λιμάνι τῆς θείας ἀγάπης, στήν τερπνότητα τοῦ γάμου τῆς ψυχῆς μέ τόν οὐράνιο Νυμφίο, στήν ἀπόλαυση τῆς αἰώνιας μακαριότητας.
Ἐρευνεῖστε λοιπόν πρῶτα ἀπ᾽ ὅλα, ἐάν ἡ βάρκα εἶναι σέ καλή κατάσταση. Ἔχετε ἄραγε «καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην»; Μή νομίσετε ὅτι ἦταν ἀρκετή ἡ μετάνοια καί ἡ συντριβή πού ἐκδηλώσατε στήν κοσμική σας ζωή. Μή νομίσετε ὅτι τώρα πού μπήκατε μέσα στά τείχη τῆς μονῆς καί φορέσατε τά μαῦρα, μπορεῖτε νά χαλαρώσετε τόν ζῆλο γιά τόν ἐξαγνισμό σας ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἀντίθετα. Καλλιεργεῖστε το τώρα πού τά ἁμαρτήματα, μέ τά ὁποῖα προσβάλλετε τήν θεία ἀγάπη, εἶναι λεπτότερα. Διότι συνήθως οἱ κοσμικοί ἁμαρτάνουν μέ πράξεις, ἐνῶ ἐσεῖς μέ σκέψεις καί μέ αἰσθήματα. Ἡ ἔλλειψη τῆς συντριβῆς εἶναι ἡ αἰτία τῆς καταστροφῆς τῆς βάρκας. Εἶναι αὐτή πού θά σᾶς ὁδηγήσει στό ναυάγιο.
Μέ τίποτε δέν μᾶς ἐξαπατᾶ ὁ ἐχθρός εὐκολώτερα παρά μέ τόν λογισμό, νά χαλαρώσουμε τήν ἐπαγρύπνηση τῆς καρδιᾶς.
– «Λυπήσου τόν ἑαυτό σου, λέει. Ἔως πότε θά τόν βασανίζεις; Ἀρκετά πάλαιψες, φτάνει πιά! Τώρα μπορεῖς νά τοῦ δώσεις κάποια ἄνεση».
Ἡ χαλαρότητα στήν μετάνοια θά προκαλέσει χαλαρότητα στίς σκέψεις καί στά συναισθήματα, θά ὁδηγήση στήν ψυχρότητα γιά τήν πνευματική ζωή. Θά ἀκολουθήσει μετά ἡ ἐκκοσμίκευση, ἡ ἀδιαφορία γιά τό Ἀγγελικό Σχῆμα, ἡ διάσπαση τῆς μοναχικῆς προσωπικότητας.
Γιά νά ἀποφύγετε αὐτό τό ναυάγιο, καλλιεργεῖστε μέσα σας τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, ἀγρυπνεῖστε γιά τήν σωτηρία σας. Ὁ Θεός ὑπάρχει παντοῦ! Βλέπει καί τά πλέον ἀπόκρυφα! Ἄς ριζώσει στόν νοῦ σας αὐτή ἡ σκέψη. Τό βλέμμα τοῦ Παντεπόπτου εἶναι στραμμένο πάνω σας. Μήν ἀποδεχτεῖτε τίποτε τό ἀνεπιθύμητο σ᾽ Αὐτόν. Μή Τόν προσβάλλετε μέ τίποτε.
Μπροστά στόν βασιλιά στέκεστε μέ φόβο. Πῶς μπορεῖτε νά σταθεῖτε χωρίς φόβο μπροστά στόν Ἐξουσιαστή τοῦ θανάτου καί τῆς ζωῆς;
Ἡ ζωή σας μοιάζει μέ πορεία ἀνάμεσα σέ γκρεμούς. Κάθε στιγμή ἐνδέχεται νά γλυστρήσετε στήν ἄβυσσο. Πῶς μπορεῖτε νά προχωρᾶτε ξέγνοιαστες;
Οἱ ἐχθροί σᾶς περιτριγυρίζουν. Πῶς μπορεῖτε νά ζῆτε χωρίς προφύλαξη;
Σήμερα ζοῦμε. Αὔριο πεθαίνουμε. Πῶς θά παρουσιασθοῦμε στήν ἄλλη ζωή;
Καλλιεργεῖστε λοιπόν μέ κάθε τρόπο τόν φόβο γιά τήν σωτηρία, τήν ἐπαγρύπνηση στήν ψυχική καθαρότητα. Διαφορετικά, τί συμφορά! Ἡ ἐλάττωση τοῦ φόβου προκαλεῖ τήν ἐλάττωση τοῦ ζήλου. Καί ἡ ἐλάττωση τοῦ ζήλου ὁδηγεῖ στόν μαρασμό, στήν νέκρωση.
Ἄς συνεχίσουμε τίς συγκρίσεις. Γιά νά κινηθεῖ ἡ βάρκα πρέπει ὁ κωπηλάτης νά κουραστεῖ τραβώντας τά κουπιά. Γιά νά προοδεύσει κανείς στήν πνευματική ζωή πρέπει νά κοπιάσει στίς μοναχικές ἀσκήσεις, στήν τέλεια ὑπακοή, στήν σωματική κακοπάθεια, στήν πνευματική μελέτη… Ἀπό αὐτό ἐξαρτᾶται ἡ ταχύτητα τῆς πνευματικῆς προόδου. Ὅπου δέν ὑπάρχουν κόποι, ὑπάρχει σβήσιμο τοῦ θείου ζήλου. Εἶναι εὐλογημένοι οἱ κόποι σας. Μή σκεφθεῖτε ποτέ ὅτι οἱ σωματικοί κόποι δέν ταιριάζουν σέ σᾶς, δέν σᾶς οἰκοδομοῦν, δέν σᾶς καλλιεργοῦν πνευματικά.
Στούς κόπους προσθέστε τήν εἰρήνη καί τήν ὁμόνοια. Ἡ βάρκα ταξιδεύει καλά ὅταν τά χέρια τοῦ κωπηλάτη συνεργάζονται ἁρμονικά. Ἔτσι καί σεῖς φυλάξτε τήν εἰρήνη, τήν ἀλληλοβοήθεια, τήν ἀγάπη. Ἐνθαρρύνετε καί ἐνισχύετε ἡ μία τήν ἄλλη. Ὅπου ὑπάρχει ἀγάπη καί εἰρήνη, ἐκεῖ ὑπάρχει εὐλογία, ἐκεῖ ὑποχωροῦν ὅλα τά ἐμπόδια, ἐκεῖ ἡ μία ἐργάζεται γιά δέκα καί οἱ δέκα γιά ἑκατοντάδες. Ὅπου δέν ὑπάρχει εἰρήνη καί ἀγάπη, ἐκεῖ τίποτε δέν καρποφορεῖ, ἐκεῖ ὅλα καταστρέφονται.
Ἀφοῦ κάνετε αὐτές τίς τακτοποιήσεις, ἀγωνισθεῖτε μέ ὑπομονή γιά νά φθάσετε στό τέρμα τοῦ ταξιδιοῦ σας. Ἡ ὑπομονή ὅλα τά στηρίζει, ὅλα τά ἐνισχύει, ὅλα τά ὁλοκληρώνει. Ἡ μετάνοια, ἡ συντριβή, ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐπαγρύπνηση, οἱ κόποι, ἡ εἰρήνη καί ἡ ἀγάπη ἀποτελοῦν οὐσιώδεις ὅρους τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Γιά νά τήν ζεῖ ὅμως κανείς πρέπει νά ἔχη ἀπέραντη ὑπομονή. ὅλα στήν μοναχική ζωή ἀπαιτοῦν ὑπομονή. Εἶναι ἀπαραίτητη γιά τήν ὑπακοή, τήν προσευχή, τό ἐργόχειρο, τήν μελέτη, γιά κάθε μικρή ἤ μεγάλη ἐργασία.
Χωρίς ἔνταση τῶν δυνάμεων δέν μπορεῖ κανείς νά προχωρήσει οὔτε ἕνα βῆμα. Ἡ ἔνταση ὅμως ἀπαιτεῖ ἐπιμονή καί ἡ ἐπιμονή ὑπομονή. Μέ τήν ὑπομονή οἱ κόποι σας θά στεφθοῦν μέ ἐπιτυχία.
Στούς κόπους πού ἀναλαμβάνετε μήν ἐπιχειρεῖτε τίποτε παραπάνω ἀπό τίς δυνάμεις σας. Μήν ἐπιχειρεῖτε νά ξεχωρίζετε ἀπό τίς ἄλλες, στίς μοναχικές ἀσκήσεις. Μήν ἐπιχειρεῖτε νά προπορεύεσθε, οὔτε φυσικά νά μένετε πίσω. Μπορεῖ κανείς νά καταπιαστεί μέ μεγάλα ἔργα καί νά μήν ἀντέξει. Θυμηθεῖτε ποῦ ὡδήγησε ὁ ὑπερβολικός ζῆλος τόν ἀπόστολο Πέτρο… Πολλές φορές ἡ ἐπιδίωξη νά ξεχωρίσουμε καί νά κάνουμε περισσότερες ἀσκήσεις γεννιέται ἀπό τήν κενοδοξία, ἡ ὁποία εἶναι βδελυκτή στόν Θεό.
Ὁ Κύριος εἶναι κοντά σας! Βαδίζει στά κύματα καί σᾶς πλησιάζει. Εἶναι ἕτοιμος νά βοηθήσει ὅλους ἐκείνους πού στρέφουν τίς καρδιές τους πρός Αὐτόν καί ἐκπληρώνουν τίς ἐντολές Του. Ἐάν καμμιά φορά σᾶς φαίνεται ὅτι ἀργοπορεῖ, νά ξέρετε ὅτι δέν ἦλθε ἡ ὥρα τῆς ἐπεμβάσεώς Του. Περιμένετε γεμᾶτες ἐλπίδα. Θά ἔλθει στήν πιό κατάλληλη στιγμή καί θά κατευνάσει τά κύματα τῆς ζωῆς σας.
Θά περάσετε ἔτσι μέ ἀσφάλεια ὅλους τούς κινδύνους τῆς ζωῆς αὐτῆς καί θά φθάσετε στήν ἀκτή. Ἐκεῖ θ᾽ ἀρχίσει ἡ ἀκύμαντη μακάρια ζωή. Ἐκεῖ θά βρῆτε ἀνάπαυση γιά ὅλους τούς κόπους σας, γιά ὅλες τίς θυσίες σας. Ἐκεῖ θά ἀπολαμβάνετε τήν δόξα τοῦ Θεοῦ στούς ἀπέραντους αἰώνες. Ἀμήν.
Ἀπό τό βιβλίο «Πρός τίς ἀδελφές Μοναχές» Ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπός
Ελληνική Πατρολογία 