Μπορείτε να διαβάσετε το υπόλοιπο βιβλίο εδώ : Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Κλίμαξ.
9. Περί μνησικακίας
1. Μοιάζουν, οι μεν ευλογημένες και όσιες αρετές με την κλίμακα του Ιακώβ, οι δε ανόσιες κακίες με την αλυσίδα πού έπεσε από τα χέρια του κορυφαίου Αποστόλου Πέτρου (πρβλ. Πράξ. ιβ΄ 7) . Διότι οι μεν πρώτες, καθώς η μία οδηγεί στην άλλη, ανεβάζουν στον ουρανό εκείνον πού το επιθυμεί. Ενώ οι άλλες, οι κακίες, έχουν τη συνήθεια να γεννούν η μία την άλλη και να συσφίγγονται μεταξύ τους.
Γι’ αυτό και μόλις προηγουμένως ακούσαμε τον ασύνετο θυμό, να ονομάζει δικό του τέκνο την μνησικακία. Τώρα λοιπόν πού το καλεί ο καιρός, ας μιλήσουμε και γι΄αυτήν.
2. Μνησικακία σημαίνει κατάληξη του θυμού, φύλακας των αμαρτημάτων, μίσος της δικαιοσύνης, απώλεια των αρετών, δηλητήριο της ψυχής, σαράκι του νου, ντροπή της προσευχής [1], εκκοπή της δέησης, αποξένωση της αγάπης, καρφί μπηγμένο στην ψυχή, αίσθηση δυσάρεστη πού αγαπάται μέσα στην γλυκύτητα της πικρίας της, συνεχής αμαρτία, ανύστακτη παρανομία, διαρκής κακία.
[1] Η ντροπή έγκειται στο ότι αναφερόμαστε προς τον Θεό λέγοντας στο «Πάτερ ημών», «και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών…», την ίδια στιγμή όμως, ούτε συγχωρούμε τους άλλους, ούτε λησμονούμε το κακό πού τυχόν μας έχουν κάνει.
Και τούτο το σκοτεινό και δύσμορφο πάθος, η μνησικακία δηλαδή, ανήκει στα πάθη πού γεννιούνται από άλλα πάθη και όχι σε αυτά πού γεννούν. Γι΄αυτό δεν σκοπεύομε να μιλήσουμε πολύ περί αυτής.
3. Όποιος κατέπαυσε την οργή, αυτός εφόνευσε την μνησικακία, διότι για να γεννηθούν τέκνα πρέπει να ζει ο πατέρας.
4. Όποιος απέκτησε την αγάπη, έγινε ξένος της οργής. Εκείνος όμως πού διατηρεί την έχθρα, συσσωρεύει στον εαυτόν του άσκοπα ενοχλητικά βάρη.
5. Η τράπεζα και το γεύμα της αγάπης διαλύουν το μίσος, και τα ειλικρινή δώρα μαλακώνουν την οργισμένη ψυχή. Η απρόσεκτη συμπεριφορά κατά την τράπεζα είναι μητέρα της παρρησίας. Και από το παράθυρο της αγάπης κάνει την εμφάνιση της στην τράπεζα η γαστριμαργία.
6. Είδα μίσος να διασπά πολυχρόνιο πορνικό δεσμό, και είδα -πράγμα παράδοξο!- μνησικακία να τον διατηρεί πλέον οριστικά διαλυμένο. Θαυμαστό πράγματι θέαμα! Ένας δαίμονας να θεραπεύει από άλλον δαίμονα! Πρόκειται μάλλον για έργο της πρόνοιας και επεμβάσεως του Θεού, και όχι της θελήσεως των δαιμόνων.
7. Η μνησικακία βρίσκεται μακρυά από την φυσική και αυθόρμητη και στερεωμένη αγάπη. Σ΄ αυτήν όμως την αγάπη πλησιάζει εύκολα η πορνεία, και βλέπεις στο περιστέρι να εισχωρεί ανεπαίσθητα η ψείρα.
8. Να μνησικακείς πολύ εναντίον των δαιμόνων και να εχθρεύεσαι πολύ και διαρκώς την σάρκα σου. Η σάρκα είναι ένας αχάριστος και δόλιος φίλος, και όσο την περιποιείται κανείς, τόσο περισσότερο αυτή βλάπτει.
9. Η μνησικακία γίνεται και ερμηνευτής των Γραφών, προσαρμόζοντας και εξηγώντας τα λόγια του Αγίου Πνεύματος κατά τις ιδικές της διαθέσεις. Ας την καταισχύνει όμως η προσευχή, πού μας παρέδωσε ο Ιησούς, (το «Πάτερ ημών»), την οποία δεν μπορούμε να την πούμε όπως αυτός, εάν μνησικακούμε.
10. Αν δεν μπορείς, μολονότι πάλαιψες πολύ, να διαλύσεις εντελώς το σκάνδαλο της μνησικακίας, δείξε στον εχθρό σου, έστω με λόγια, ότι μετανόησες. Έτσι θα συμβεί, να ντραπείς την παρατεινομένη υποκρισία σου, και να τον αγαπήσεις ολοκληρωτικά, κεντώμενος και καιόμενος σαν με πυρ από τις τύψεις της συνειδήσεως.
11. Τότε θα καταλάβεις ότι απαλλάχτηκες από αυτήν την «σαπίλα», την μνησικακία δηλαδή, όχι όταν προσεύχεσαι για εκείνον πού σε λύπησε, ούτε όταν του προσφέρεις δώρα, ούτε όταν του στρώσεις τραπέζι, αλλά όταν μάθεις πώς του συνέβη κάποια συμφορά, ψυχική ή σωματική, και πονέσεις και κλάψεις σαν να επρόκειτο για τον εαυτό σου.
12. Ησυχαστής πού διατηρεί μνησικακία ομοιάζει με εμφωλεύουσα ασπίδα, η οποία περιφέρει μέσα της θανατηφόρο δηλητήριο. Η ανάμνηση των παθημάτων του Ιησού θα θεραπεύσει την ψυχή πού μνησικακεί, διότι θα αισθάνεται υπερβολική εντροπή, ενώ θα αναλογίζεται την ιδική Του ανεξικακία.
13. Στο σάπιο ξύλο γεννιούνται σκουλήκια. Ομοίως και σε ανθρώπους με πραότατη επιφανειακή συμπεριφορά και νοθευμένη ηρεμία και ησυχία προσκολλάται η οργή. Όποιος την απόδιωξε από μέσα του, βρήκε την άφεση των αμαρτιών του. Όποιος αντιθέτως προσκολλάται σ΄ αυτήν, στερήθηκε τους οικτιρμούς του Θεού.
14. Μερικοί υπέβαλαν τον εαυτό τους σε κόπους και ιδρώτας για να επιτύχουν την συγχώρηση. Ο αμνησίκακος όμως άνδρας τους ξεπέρασε, εφ΄ όσον ασφαλώς είναι αληθινός ο λόγος «άφετε – συντόμως- και αφεθήσεται υμίν – πλουσίως» (πρβλ. Λουκ. στ΄ 37).
15. Η αμνησικακία είναι απόδειξη της γνήσιας μετανοίας. Εκείνος δε πού διατηρεί την έχθρα και νομίζει ότι έχει μετάνοια, ομοιάζει μ΄ αυτόν πού του φαίνεται στον ύπνο του ότι τρέχει.
16. Είδα μνησίκακους να παροτρύνουν άλλους στην αμνησικακία. Και έτσι, αισθάνθηκαν ντροπή από τα ίδια τους τα λόγια και απαλλάγησαν από το πάθος τους.
17. Ας μη θεωρήσει κανείς ασήμαντο πάθος τούτη την «σκοτομήνη», δηλαδή την μνησικακία. Διότι πολλές φορές συμβαίνει να καταλαμβάνει ακόμη και τους πνευματικούς άνδρες.
Βαθμίδα ενάτη! Όποιος την κατέκτησε, ας ζει πλέον με παρρησία την συγχώρηση των πταισμάτων του από τον Σωτήρα Χριστό.
Κλίμαξ, Αγίου Ιωάννου Σιναΐτου, Έκδοση Ιεράς Μονής Παρακλήτου
Ελληνική Πατρολογία 